Javier Riera no parque de Bonaval

 

 JAVIER RIERA

BONAVAL

  27 setembro- 25 novembro 2018 

25 ANIVERSARIO CGAC

Intervención xeométrico-lumínica entre o lusco e fusco de Javier Riera no parque de Bonaval. Paisaxe lumínica nas tuias centenarias da horta dos frades.

Xardín da rúa longa, s. XIX, Padrón

Consúmase a destrución na rúa Longa do xardín ecléctico de Maruja Sanmartín.

Na principal rúa do seu recinto histórico, na esquina da praza de Macías, fronte ao vello cine La Torre, e apenas uns metros da ilustre casa do concello, este pequeno espazo era ata fai uns poucos un engaiolante xardín decimonónico creado pola culta burguesía padronesa, que, aínda que abandoado, todavía se conservaba intacto despóis de cen anos. Intacto ata que a curiosa rehabilitación autorizada polo concello de Padrón o destruíu.

 

Pormenor do cenadoiro de ferro, s. XIX

Invisible patrimonio cultural que non se debeu percibir: o camelio centenario que extendía a súa copa de cor na invernía, os muros históricos de pedra que o delimitaban e que sombreaban un dos caleixóns más pintorescos da vila, o cenadoiro de ferro cupulado cuberto de enredadeiras, os pedestais e mesas de pedra, os debuxos con sebes de buxo, e a vexetación ornamental coas palmeiras que acompañaban as galerías acristaladas da fachada posterior. Nada disto foi percibido, e polo tanto, o remanso de arquitectura vexetal acabou irremediablemente convertido nun vulgar patio traseiro de garaxe.

Nin as cautelas sobre a súa protección cultural mentres se tramita a aprobación do seu Plan Especial -obriga lexislativa- nin a cercanía das oficinas municipais impediron a destrucción deste pequeno espazo natural no corazón do casco vello padronés.

Elevar a un rango menor o patrimonio galego dos xardíns, a agresividade do cambio de uso (dunha parcela arbolada a un parking raso), o fomento do uso do vehículo polo interior das tortas calexas do casco antiguo, a perda de patrimonio natural, o empobrecemento da imaxe urbana... realmente testouse a destrución deste xardín e as afeccións sobre o conxunto? Que estratexia de protección está elaborando o xa para longo Plan Especial?. Analisa e garante este documento a conservación das hortas, agras, xardíns e paisaxes fluviais da ribeira sarense? Seguirá a  mesma estela o resto de xardíns e hortas do interior do recinto protexido?

O esmorecemento dun tempo cultural que non foi quen de se conservar, as ilustres e valiosas hortas domésticas do recinto intramuros en pugna polo aproveitamento urbanístico cos vehículos, o nunca visto!, a mediocridade dunha edificación inmobiliaria que se abre paso nos rueiros do conxunto histórico, o mapa emocional rosaliano desventrado ao que pode sumárselle á conta o sucedido co Arretén.

Anular a espesura e complexidade destes bosques urbanos, para quen o quixese considerar, achará que o grave e horrible saneamento é cousa que cumpre moito nesta vida, no que o desfacer é tan doado, e doada é a baixada ao abismo, di Virxilio.

Propoño que sigamos convertendo a totalidade do casco vello, suprimindo as vivendas, nun parking amplo e cómodo. Non teremos onde vivir pero teremos onde aparcar. O souto é un claro exemplo.

 

Estado actual do xardín.Onde antes había un verxel e espazos verdes cualificados, agora hai… o que se ve na imaxe. Dentro de pouco tempo presumiblemente haberá un fermoso parking. Y quedará precioso -advirten algúns veciños- que a partir de agora poderán disfrutar libremente sen os obstáculos das árbores, das vistas sobre as medianeiras cegas da especulación inmobiliaria. (Antes non era posible porque o xardín coas súas árbores e paxaros o impedían)

Inicio das obras de destrución do muro do xardín, estado de fai un ano

Catálogo florístico do xardín centenario:

Buxus sempervirens

Camellia japónica

Hydrangea

Laurus nobilis

Lonicera caprifolium

Trachicarpus fortunei

Wisteria sinensis

Xardíns municipais de Viana do Bolo, 1961

Bautizados co eufemísticamente nome de 25 Anos de Paz, estes xardíns públicos incorporaron no seu deseño lineal unha interesante colección de estruturas de formigón armado, a modo de mobiliario de xardin, formando pequenos templetes abertos de rechamantes cores, nos que se fundían baixo parasoles circulares, bancos e mesas abertos á paisaxe do río Bibei.

Lousas circulares de formigón dos parasoles

Situados na aba sur do monte do castelo, nun dos pechados meandros que forma o río ao seu paso pola fermosa cidade histórica de Viana do Bolo, estes xardins son un privilexiado miradoiro sobre todo o val de San Cibrao, e pouco comúns na súa tipoloxía urbana racionalista.

Construídos en parte froito do despegue hidroeléctrico da zona, as icónicas tres sombrillas de formigón son hoxe unha marca xenuina da modernidade galega aplicada ao deseño dun xardín, e pódense ver incluso baixo a estela das famosas árbores de Mallet-Stevens da Exposición de Artes Decorativas de París de 1925.

Antuca de cor azul

Un paseo central sombreado de plátanos, o paseo de Sarito, divide en dúas metales lonxitudinais o espazo, ámbas con estreitos parterres de buxo deixando a parte correspondente co balcón puntuada polo dobre piar das antucas. 
Temos outras sombrillas ilustres de formigón no noso patrimonio cultural do século XX, das que podíamos salientar o paraugas do Temple antes da súa reconstrución ex novo fai uns anos. Estas tres vianesas, azul, vermella e verde, forman porén unha valente arquitectura perfectamente conservada, aposta polo progreso que proporcionan os novos materiais, e o optimismo dun pobo.

Poden relacionarse así mesmo, por analoxía no deseño do parque e dos templetes, co interesante parque de Porrúa en Asturias, construído nos anos 30 do século pasado por Agustín Ortiz, que optou por un modelo de xardín de planta central con coroa circular de plátanos, e un templete de formigón no medio a modo de palco de música.

O xardin comeza nun eixo case ao pé da casa do concello, continua formalizado con parterres na parte central do miradoiro coincidinte co casco vello, e se prolonga xa como paseo de plátanos cara o cemiterio e o meandro do río embalsado.

O deseño do petril moi sinxelo, para non competir coa paisaxe, alterna fábrica de pedra revocada pintada de branco, e perfis circulares de aceiro, e incorporaba novedosamente unhas luminarias, hoxe parcialmente desaparecidas.

Antuca de cor verde sobre a paisaxe do Bolo

Actividade didáctica do Plan Proxecta: Educación patrimonial. Proxecto Mirando polo camiño, e Vedra Medra

Blogs da Xunta de Galicia:

http://blogs.xunta.gal/educacionpatrimonial/ep/actividades-nos-centros-as-alumnas-e-alumnos-do-cpi-de-vedra-visitan-os-xardins-do-pazo-de-ortigueira-en-santa-cruz-de-ribadulla-vedra/


Información en facebook:
https://www.facebook.com/vedramedra/photos/pb.1121437947974785.-2207520000.1527545514./1684539951664579/?type=3&theater

Expediente de declaración de BIC do Pasatempo de Betanzos

Anuncio, DOG n.° 55/2018

RESOLUCIÓN do 26 de febreiro de 2018, da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural, pola que se incoa o expediente para declarar ben de interese cultural, coa categoría de xardín histórico, o Parque do Pasatempo de Betanzos.

 https://www.xunta.gal/dog/Publicados/2018/20180319/AnuncioG0164-060318-0001_gl.html

Quiscos modernistas da alameda de Santiago,1898

Pormenor de cuberta

Quioscos modernistas para venda de refrescos e outras bebidas na Alameda de Santiago de Compostela, 1898-1899.

Casetas de madeira pintada, ou barracóns, exemplos de arquitecturas festivas e efémeras que ornaron o recreo dos santiagueses no paseo de Bóveda dende finais do século XIX.

Vista xeral dun dos casetos

Iste proxecto anónimo conservado no arquivo histórico universitario, presentouse no concello coa solicitude de licenza no ano 1898 e buscaba reproducirse ás beiras dos paseos, a pequenos intervalos, para satisfacela demanda líquida tanto nos meses de estío como no inverno.

De planta cadrada presentaba unha cuberta a dúas augas voada sobre a entrada e despacho das bebidas, e estaba coroada por unha cruz de Santiago entre acróteras que reforzaban o frontón calado interior. Unha repisa a modo de mostrador pechaba todo o perímetro.

As peles de madeira decorábanse cun entramado ortogonal de panos interiores en aspa e tondos floreados, pintados os seus lenzos de distintas cores chamativas para atraer ao sedento.

Integración do caseto na cobertura vexetal dos paseos

A endeblez das construcións, a caducidade das súas licenzas, e sobre todo os novos modelos de  edificacións máis recias que as substituíron -como as magníficas churreiras racionalistas dos anos 60-, fixeron que hoxe non se conserve ningún destes pintorescos exemplares. Porén podemos facernos unha idea do aspecto destas construcións mirando para o vello quiosco de prensa que sobreviviu na rúa Nova ao pé do xardín de Bendaña.

Estas construcións foron moi comúns nos paseos urbanos das principais cidades galegas, e formaban parte dun mundo de pequenos equipamentos e servizos do xardín público que incluía salas de cinematografía e baile, palcos de música, paxareiras e animalarios, venda de doces, bebidas e barquillos, xeados, castañas,... todos vestidos con atrevidas arquitecturas orientalistas e vangardistas que reforzaban e aimaban a experiencia pintoresca do lecer dominical.