Xardín do asilo, Pontedeume

Vista do "primeiro andar" do teixo,
levantado a 3m. de altura sobre o chan

Xardín do asilo das Irmanciñas dos Anciáns Desamparados en Pontedeume, con orixe na vella horta conventual e que conserva uns dos fermosos exemplares de teixos habitados da bisbarra, con un volume taiado máis sinxelo formalmente, pero igual de sofisticado que o seu homólogo tenreiro.

O xardín está constituido por unha praza de palmeiras na beira máis próxima á casa, e unha zona máis estensa organizada en cadros de herba, e arbustos nos seus lindes, nos que destacan os fermosos exercizos de "ars topiaria" feitos con buxo e evonymus. Toda iste amplo espazo, agora axardinado, sustitúe á horta e campo de cultivo do asilo, e testemuña destes usos é o hórreo que aínda se conserva nun lateral xunto con outras dependencias anexas.

O caracter de xardín sacro queda patente na súa formulación como parque relixioso, na incorporación no paseo de sinxelas figuras devocionais de escultura vexetal e mesmo en pedra: copóns, cruces, pavos reais, cervos, galos, fontes..., e a propia virxe dos desamparados padroa da orde saíndo ao encontro dos paseantes no paseo central.

Na parte baixa da finca conservase a traza máis antiga do xardín, un pequeno recanto -separado orixinalmente da horta por unha balaustrada- con camiños delineados con buxo e que aloxa á xoia botánica do asilo: o teixo centenario construido como miradoiro sobre a ría de Pontedeume. Unha estreita escaleira de formigón permite o ascenso aos dous andares construidos no interior da copa, formados por plataformas circulares de madeira que abrazan ao tronco e que se apoian nas ramas.

A construción do teixo en dous andares crealle unha pomposa forma, de perfil inconfundible á arbore e a converte nunha icona na vila dos Andrade. Porén é magoa o desdebuxado natural da súa copa a causa do non doado mantemento da poda, e a perda da súa relación co mar coa apertura da rúa Ricardo Sánchez.

A vila soubo sempre protexer paisaxísticamente a súa relación coa ría, e así temos fermosos exemplos de xardíns como os de Lombardero á carón do vello torreón, a alameda de Raxoi, ou a finca dos Tenreiro co seu famoso teixo no rio Covés.

 O antigo asilo de anciáns de Pontedeume reponde á espansión da orde das Irmanciñas dos anciáns desamparados, desde fináis do século XIX por toda España e América, e segue o modelo de padroado filántrópico (os fundadores son enterrados na cripta da igrexa no propio edificio construido ás súas espensas) e que delega á xestión á orde relixiosa.



 Xardín inferior de buxos



Xardín do balneario Dávila, Caldas de Reis



Bóveda vegetal en el eje del jardín





Jardín a orillas del rio Umia formado por un tupido bosquete de bambú negro, auténtico protagonista del espacio, extensión y paseo para los tomadores de las aguas del balneario.



El establecimiento prescinde del trazado y la flora ornamental exótica que se presupone a un jardín burgués decimonónico de estas características, es decir, el jardín botánico con su rico catálogo de plantas, y opta por la fuerza de un único plantel dominante.



La plantación es adecuada para lo reducido del espacio de que se dispone, pues aún con estas limitaciones crea un ambiente umbrío, húmedo e impenetrable, una espesura misteriosa y oscura acorde al milagro de sus aguas curativas.

Todo el jardín ejerce asimismo de balcón sobre el principal accidente geográfico de Caldas, el río Umia.

Un eje principal frente a la fachada del balneario se despliega oblicuamente en dirección al extremo y final del jardín. Adentrándose en el bosque del bambú desemboca en una plazuela triangular formada por cuatro parterres  de césped con un naranjo en su centro. Una mesa de piedra se dispone como remate final de la perspectiva. Todo el conjunto se envuelve con un amplio paseo lateral a modo de anillo cubierto por una parra. En el muro de cierre del mismo, -un muro bajo de mamposteria- se incrustan pequeños bancos entre vides trepadoras de glicinias. Sencillos pedestales monolíticos -soporte para macetas de geranios- adornan el recorrido; y parte del cierre del muro se abre y convierte en balcón volado asomado al Umia.

El bosquete de bambú negro guarda en su interior espacios habitados, con calles y plazas propias, equipadas con mobiliario de jardín, mesas de piedra, luminarias colgadas del cielo; y organizados en torno a terrazas, escaleras y balaustradas.

Situado en el centro de Caldas el jardín disfruta además de la presencia de la iglesia de la villa que se incorpora a su espacio por medio de su aguja neogótica, y se une al rico patrimonio de jardines históricos que posee el Concello.

Esquema de la planta del jardín del balneario Dávila en Caldas de Reis 





Bibliografía: 

www.balneariodavila.com